NHÀ CẤP 4 LÀ GÌ? QUY ĐỊNH NÀO CẦN BIẾT VỀ CẤP NHÀ Ở?
Nhà cấp 4 là loại hình nhà ở phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và vùng ngoại ô. Với thiết kế đơn giản, chi phí xây dựng hợp lý, loại nhà này phù hợp với nhu cầu của nhiều gia đình. Tuy nhiên, để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn cho công trình, người dân cần hiểu rõ các quy định và tiêu chuẩn xây dựng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm của nhà cấp 4 là gì và những điều cần lưu ý khi xây dựng.
1. Tổng quan chung về nhà cấp 4
Nhà cấp 4 là loại hình nhà ở phổ biến tại các khu vực nông thôn và ngoại ô. Tuy nhiên, khái niệm về nhà cấp 4 là gì đã có nhiều thay đổi theo thời gian. Vậy đâu là sự khác biệt giữa nhà cấp 4 truyền thống và nhà cấp 4 hiện đại? Hãy cùng NIK EDU khám phá chi tiết trong nội dung dưới đây.

1.1. Nhà cấp 4 là gì theo khái niệm truyền thống và ngày nay?
Theo quan niệm truyền thống, nhà cấp 4 là loại nhà có hệ thống chịu lực được xây dựng từ vật liệu đơn giản như gỗ hoặc gạch, với tuổi thọ trung bình khoảng 30 năm. Loại nhà này thường có tường bao bằng gạch hoặc hàng rào cây xanh, kết hợp với các vách ngăn bằng gạch. Mái nhà thường được lợp bằng ngói, tấm lợp xi măng tổng hợp hoặc các vật liệu thô sơ hơn như tre, nứa, rơm.
Còn ngày nay, khái niệm nhà cấp 4 đã được định nghĩa rõ ràng trong các văn bản pháp luật. Theo Nghị định 209/2004/NĐ-CP, nhà cấp 4 được mô tả là công trình có chiều cao dưới 3 tầng và tổng diện tích sử dụng không vượt quá 1.000m². Với định nghĩa này, phần lớn các ngôi nhà tại Việt Nam hiện nay được xếp vào loại nhà cấp 4.
Tuy nhiên, theo Thông tư 03/2016/TT-BXD, quy định mới nhất xác định nhà cấp 4 là nhà có chiều cao không vượt quá 1 tầng và tổng diện tích sử dụng dưới 1.000m². Đây được coi là tiêu chuẩn chính thức và rõ ràng nhất về nhà cấp 4 hiện nay.

Cùng NIK EDU hiểu rõ hơn về mẫu nhà cấp 4 trong đoạn video giới thiệu dưới đây:
1.2. Ưu điểm nổi bật của nhà cấp 4
Mặc dù không có diện tích quá lớn, nhà cấp 4 vẫn là sự lựa chọn lý tưởng của nhiều gia đình bởi những ưu điểm sau:
- Thời gian thi công ngắn: Xét về tính năng sử dụng và quá trình xây dựng, nhà cấp 4 có thiết kế đơn giản nên nhanh chóng được đưa vào sử dụng. Đây chính là một trong những lợi thế đáng chú ý nhất của loại hình nhà ở này.
- Chi phí xây dựng thấp: Nhà cấp 4 cung cấp nhiều lựa chọn thiết kế đa dạng, cho phép mức chi phí xây dựng linh hoạt tùy thuộc vào mẫu mã. Tuy nhiên, hầu hết các thiết kế nhà cấp 4 đều có chi phí thấp, phù hợp với khả năng tài chính của đa số gia đình tại Việt Nam.
- Kiến trúc đơn giản: Nhà cấp 4 thường gắn liền với lối thiết kế quen thuộc, dễ hình dung mà không cần tìm hiểu sâu. Dù kiến trúc và kỹ thuật xây dựng không quá phức tạp, loại nhà này vẫn đảm bảo sự chắc chắn, ổn định và tính thẩm mỹ, tạo nên nét đặc trưng riêng so với nhiều loại hình nhà ở khác.
- Thiết kế đa dạng: Nhà cấp 4 có thể được thiết kế theo nhiều phong cách khác nhau, từ Á Đông truyền thống, châu Âu sang trọng đến hiện đại cải tiến. Những phong cách kiến trúc này không chỉ mang lại sự đa dạng mà còn giữ được nét gần gũi, phù hợp với văn hóa và lối sống của người Việt.
- Nguyên vật liệu đơn giản và bền vững: Vật liệu xây dựng nhà cấp 4 thường đơn giản nhưng vẫn đảm bảo tính bền vững và an toàn, giúp công trình có tuổi thọ lên đến 30 năm. Bên cạnh đó, gia chủ có thể tận dụng hiệu quả các vật liệu sẵn có để hoàn thiện ngôi nhà một cách tiết kiệm và hiệu quả nhất.
>>> Xem thêm: Nhà liền kề là gì? Nguyên tắc chung khi xây dựng nhà liền kề
2. Quy định của pháp luật về xây dựng nhà cấp 4
Xây dựng nhà cấp 4 không chỉ đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về thiết kế và tài chính mà còn cần tuân thủ các quy định pháp luật để đảm bảo tính hợp pháp cho công trình. Hãy cùng NIK EDU tìm hiểu những quy định quan trọng này nhé!

2.1. Trường hợp phải xin giấy phép khi xây dựng nhà cấp 4
Theo Điều 89 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung tại Khoản 30 Điều 1 Luật Xây dựng 2020), hầu hết các công trình xây dựng đều phải có giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp. Tuy nhiên, luật cũng quy định một số trường hợp được miễn giấy phép xây dựng, được nêu rõ tại khoản 2 của điều này như sau;
Quy định chung về cấp giấy phép xây dựng
- Công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư theo quy định của Luật này, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
- Các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng gồm:
….
- h) Nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 07 tầng thuộc dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, dự án đầu tư xây dựng nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- i) Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 07 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở miền núi, hải đảo thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng; trừ công trình, nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử – văn hóa;
- k) Chủ đầu tư xây dựng công trình quy định tại các điểm b, e, g, h và i khoản này, trừ nhà ở riêng lẻ quy định tại điểm i khoản này có trách nhiệm gửi thông báo thời điểm khởi công xây dựng, hồ sơ thiết kế xây dựng theo quy định đến cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng tại địa phương để quản lý.
…..
Theo quy định trên, yêu cầu đối với việc xây dựng nhà cấp 4 là gì? Đó là phải xin giấy phép nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Nằm trong dự án khu đô thị hoặc dự án nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
- Thuộc khu vực chưa có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết điểm dân cư nông thôn do cơ quan nhà nước phê duyệt.
- Được xây dựng tại miền núi, hải đảo trong khu vực chưa có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng, trừ trường hợp nằm trong khu bảo tồn hoặc di tích lịch sử – văn hóa.
2.2. Hồ sơ xin giấy phép xây dựng nhà cấp 4
Theo Điều 46 Nghị định 15/2021/NĐ-CP, hồ sơ xin cấp giấy phép xây dựng cho nhà cấp 4 cần bao gồm các tài liệu sau:
- Đơn đề nghị cấp giấy phép xây dựng, theo Mẫu số 01 Phụ lục 2 của Nghị định 15/2021/NĐ-CP.
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, theo quy định pháp luật về đất đai hiện hành.
- Hai bộ bản vẽ thiết kế xây dựng, gồm:
- Bản vẽ mặt bằng công trình trên lô đất và sơ đồ vị trí công trình.
- Bản vẽ chi tiết mặt bằng các tầng, các mặt đứng và mặt cắt chính của công trình.
- Bản vẽ mặt bằng móng, mặt cắt móng và sơ đồ đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật bên ngoài công trình (cấp nước, thoát nước, cấp điện).
- Các tài liệu kèm theo (nếu có yêu cầu):
- Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy, chữa cháy.
- Báo cáo kết quả thẩm tra thiết kế xây dựng.
- Đối với công trình liền kề, cần bổ sung bản cam kết đảm bảo an toàn cho các công trình lân cận.

2.3. Thủ tục cấp giấy phép xây dựng nhà cấp 4
Theo Khoản 1 Điều 54 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), quy trình cấp giấy phép xây dựng cho nhà cấp 4 bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Nộp hồ sơ: Chủ đầu tư chuẩn bị và nộp 2 bộ hồ sơ xin cấp hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng đến cơ quan có thẩm quyền.
- Bước 2: Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ: Cơ quan chức năng xem xét tính hợp lệ của hồ sơ. Nếu đầy đủ, sẽ cấp biên nhận; nếu chưa đạt yêu cầu, chủ đầu tư được yêu cầu điều chỉnh, bổ sung.
- Bước 3: Thẩm định và kiểm tra thực địa: Trong vòng 7 ngày kể từ khi nhận hồ sơ, cơ quan cấp phép tiến hành thẩm định và kiểm tra thực tế. Nếu phát hiện sai sót, sẽ có văn bản thông báo yêu cầu chủ đầu tư bổ sung hoặc chỉnh sửa.
- Bước 4: Cấp giấy phép xây dựng: Sau khi hồ sơ được hoàn thiện và hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền xem xét và cấp giấy phép trong thời gian tối đa 15 ngày đối với nhà ở riêng lẻ.
3. Các mẫu thiết kế nhà cấp 4 được ưa chuộng hiện nay
Nhu cầu về nhà ở ngày càng tăng, kéo theo sự đa dạng trong thiết kế nhà cấp 4, đáp ứng nhiều sở thích và yêu cầu khác nhau. Tùy theo nhu cầu, bạn có thể lựa chọn giữa những mẫu nhà đơn giản, tiết kiệm chi phí hoặc các thiết kế hiện đại, tiện nghi. Nếu bạn đang tìm kiếm ý tưởng để xây dựng, hãy tham khảo ngay những mẫu nhà cấp 4 dưới đây:

3.1. Nhà cấp 4 mái bằng
Nhà cấp 4 mái bằng thường được xây dựng bằng bê tông cốt thép, giúp tăng khả năng chịu lực và đảm bảo độ bền vượt trội. Nhờ đó, loại hình nhà này có tuổi thọ cao hơn nhiều so với các thiết kế khác, đồng thời vẫn giữ được vẻ đẹp hiện đại và hợp xu hướng.
Một trong những ưu điểm nổi bật của thiết kế mái bằng là khả năng chống nắng, chống thấm hiệu quả. Ngoài ra, phần mái có thể tận dụng để lắp đặt các thiết bị có kích thước lớn hoặc tải trọng nặng, như bình nước nóng năng lượng mặt trời hay tấm pin năng lượng.

3.2. Nhà cấp 4 mái thái
Nhà cấp 4 mái Thái là một trong những loại hình phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay. Ưu điểm nổi bật của kiểu mái này là khả năng cách nhiệt, chống ẩm tốt và độ dốc hợp lý, giúp nước mưa thoát nhanh, tránh tình trạng đọng nước. Ngoài ra, mái Thái có nhiều kiểu dáng đa dạng như mái ngói, mái giả đá, mái sóng nhỏ hay mái giật cấp, mang đến vẻ đẹp hiện đại và sang trọng cho ngôi nhà.
Tuy nhiên, thiết kế mái Thái cũng có một số hạn chế, đặc biệt là chi phí xây dựng khá cao. Hơn nữa, quá trình thi công đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận và mất nhiều thời gian hơn so với các kiểu mái khác.

3.3. Nhà cấp 4 mái lửng
Nhà cấp 4 mái lửng là lựa chọn lý tưởng để tối ưu không gian và tăng diện tích sử dụng. Khu vực gác lửng có thể linh hoạt biến thành phòng tiện nghi hoặc ban công kết nối với không gian bên ngoài, tùy theo nhu cầu.
Khi xây dựng nhà mái lửng, cần đảm bảo sự thông thoáng bằng cách:
- Thiết kế mái cao hơn so với các kiểu nhà thông thường.
- Tận dụng cửa sổ hoặc cửa kính để lưu thông không khí và đón ánh sáng tự nhiên.
- Sử dụng cầu thang làm từ vật liệu nhẹ để tiết kiệm diện tích và tạo cảm giác gọn gàng, thuận tiện khi di chuyển.

3.4. Nhà cấp 4 kết hợp sân vườn
Nhà cấp 4 tích hợp sân vườn hoặc gara ô tô là lựa chọn lý tưởng, đáp ứng tốt nhu cầu sinh hoạt và mang lại không gian sống thoáng đãng. Kiểu nhà này đặc biệt phù hợp với khu vực nông thôn hoặc những nơi có diện tích đất rộng. Thông thường, thiết kế nhà cấp 4 kết hợp sân vườn được phát triển theo phong cách cổ điển, hiện đại, tân cổ điển hoặc mang hơi hướng châu Âu.
Khi lựa chọn kiểu nhà này, bạn cần lưu ý:
- Xem ngôi nhà là trung tâm, thiết kế sân vườn hài hòa để không làm lu mờ kiến trúc chính.
- Sắp xếp không gian sân vườn hợp lý, tránh các chi tiết rườm rà gây rối mắt.
- Ưu tiên cây nhỏ kết hợp thảm cỏ để tạo sự thoáng đãng và dễ chịu.

4. Một số câu hỏi liên quan đến nhà cấp 4
Trước khi xây dựng nhà cấp 4, nhiều người băn khoăn về quy trình, chi phí và các yếu tố kỹ thuật. Hãy cùng NIK EDU giải đáp những thắc mắc này để có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi thi công:

4.1. Nhà cấp 4 có phải nhà ở riêng lẻ không?
Theo Phụ lục 2 của Thông tư 06/2021/TT-BXD, nhà cấp 4 được phân loại là nhà ở riêng lẻ khi đáp ứng các điều kiện sau:
- Chiều cao không vượt quá 6 mét.
- Có 1 tầng duy nhất.
- Diện tích sàn dưới 1000m².
- Nhịp kết cấu tối đa không quá 15 mét.
- Không có tầng hầm.
4.2. Làm thế nào để giảm thời gian thi công nhà cấp 4?
Xây dựng một ngôi nhà cấp 4 nhanh chóng, tiết kiệm thời gian mà vẫn đảm bảo chất lượng là mong muốn của nhiều gia đình. Dưới đây là những gợi ý giúp bạn rút ngắn thời gian xây dựng nhà cấp 4 mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
- Lựa chọn nhà thầu có uy tín và kinh nghiệm để đảm bảo quá trình thi công diễn ra suôn sẻ.
- Tăng cường số lượng công nhân và kéo dài thời gian làm việc trong ngày.
- Áp dụng các thiết bị cơ giới tiên tiến thay thế sức lao động để nâng cao hiệu quả thi công.
- Sử dụng các phụ gia hiện đại để thúc đẩy quá trình đông kết bê tông nhanh chóng.
Hoặc bạn cần xây dựng nhà cấp 4 để cho thuê/ bán, tham khảo mẹo bán nhà “cực nhanh” dưới video sau:
4.3. Yếu tố nào kéo dài thời gian thi công nhà cấp 4?
Thông thường, thời gian thi công nhà cấp 4 không vượt quá 4 tháng nhưng có thể kéo dài thêm vì các lý do sau:
- Nhà có diện tích lớn sẽ cần nhiều thời gian hơn để hoàn thành.
- Địa điểm xây dựng không thuận tiện cho việc vận chuyển vật liệu.
- Thời tiết xấu như mưa bão, có thể làm gián đoạn tiến độ và gây khó khăn trong thi công.
- Kết cấu phức tạp và việc trang trí chi tiết sẽ tốn nhiều thời gian hơn so với các công trình chỉ xây dựng phần thô.
5. Kết luận
Bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ về nhà cấp 4 là gì và những ưu điểm của loại hình này, đặc biệt là tính kinh tế và sự tiện dụng. Tuy nhiên, để quá trình xây dựng diễn ra suôn sẻ và tuân thủ đúng quy định, chủ đầu tư cần nắm vững các quy định pháp lý về cấp phép xây dựng. Nếu cần nhận tư vấn đầu tư bất động sản an toàn từ các chuyên gia hàng đầu Việt Nam, hãy tham gia ngay khóa học 3 ngày miễn phí Trí Tuệ Đầu Tư 6.0 tại NIK EDU.