KỸ NĂNG SỐNG LÀ GÌ? TỔNG HỢP 12 KỸ NĂNG SỐNG CỦA NGƯỜI THÀNH CÔNG

Kỹ năng sống luôn được xem là một trong những kỹ năng quan trọng mà mỗi cá nhân cần trang bị cho cuộc sống và công việc. Kỹ năng sống tốt thường thể hiện ở người có phong thái tự tin và khả năng ứng biến trong mọi tình huống. Vậy kỹ năng sống là gì? Hãy cùng NIK tìm hiểu ngay trong bài viết sau đây!

1. Khái niệm kỹ năng sống là gì?

Kỹ năng sống là tập hợp những hành vi mang năng lượng tích cực, kỹ năng giải quyết vấn đề trong cuộc sống hay các thách thức phải đối mặt để thích nghi với mọi môi trường sống. Kỹ năng này được hình thành dựa trên những trải nghiệm thực tế hoặc trong quá trình giáo dục từ nhà trường, gia đình.

Khái niệm kỹ năng sống là gì còn được hiểu theo nhiều quan điểm khác nhau như:

• Theo WTO: Kỹ năng sống là kỹ năng được vận dụng để tạo sự tương tác có hiệu quả giữa các mối quan hệ xã hội và xử lý vấn đề phát sinh trong cuộc sống hằng ngày. Kỹ năng này thường mang tính chất tâm lý xã hội hoặc giao tiếp thông dụng.
• Theo UNESCO: Kỹ năng sống là những khả năng, năng lực của mỗi cá nhân khi tham gia vào cuộc sống hàng ngày và thể hiện đầy đủ các chức năng.

Nếu dựa theo khái niệm của UNESCO, kỹ năng sống gồm 4 trụ cột chính là: Học để làm, học để biết, học để cùng chung sống và học để là chính mình. Dù hiểu theo cách nào, kỹ năng sống cũng được chia thành 2 nhóm như sau:

• Kỹ năng chung: Kỹ năng cảm xúc, kỹ năng tư duy, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng nhận thức…
• Kỹ năng cơ bản: kỹ năng đọc hiểu và tính toán, kỹ năng viết… Những kỹ năng này không mang đặc tính tâm lý nhưng chính là tiền đề để phát triển những khả năng khác trong cuộc sống.

2. Đặc trưng cơ bản của kỹ năng sống là gì?

Kỹ năng sống là tập hợp những khả năng thiết yếu giúp con người thích nghi và phát triển trong mọi môi trường sống. Một số đặc trưng nổi bật của kỹ năng sống bao gồm:

• Tính thực tiễn: Kỹ năng sống được ứng dụng trực tiếp vào các tình huống cụ thể trong cuộc sống, giúp con người giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu.
• Tính chủ động: Người học cần tích cực rèn luyện và áp dụng kỹ năng vào thực tế để nâng cao hiệu quả.
• Tính tổng hợp: Kỹ năng sống bao gồm nhiều kỹ năng khác nhau, liên quan đến các lĩnh vực như giao tiếp, tư duy, giải quyết vấn đề, quản lý bản thân,…
• Tính phát triển: Khi trải qua nhiều thử thách và kinh nghiệm, con người sẽ dần hoàn thiện và nâng cao kỹ năng sống của bản thân.
• Tính ứng dụng rộng rãi: Kỹ năng sống có thể được áp dụng trong mọi hoàn cảnh, môi trường sống khác nhau, giúp con người thích nghi và thành công.

3. Vai trò của kỹ năng sống đối với mỗi cá nhân

Kỹ năng sống ngày càng trở nên quan trọng trong cuộc sống cá nhân và xã hội hiện đại. Nó là tập hợp những khả năng, phẩm chất giúp con người thích nghi, phát triển và thành công:

• Thích nghi với môi trường sống: Khi xã hội biến đổi phức tạp, kỹ năng sống giúp con người ứng phó linh hoạt, biết cách giải quyết vấn đề và vượt qua khó khăn.
• Nâng cao chất lượng cuộc sống: Kỹ năng sống giúp con người giao tiếp hiệu quả, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, quản lý bản thân, học tập và làm việc hiệu quả.
• Góp phần phát triển xã hội: Khi mỗi cá nhân đều có đầy đủ kỹ năng sống, họ sẽ trở thành những công dân có ích cho xã hội. Họ có thể tự chủ trong cuộc sống, đóng góp sức mình cho sự phát triển chung của cộng đồng.
• Chuẩn bị cho tương lai: Đây là những hành trang thiết yếu giúp con người thành công trong tương lai. Nó giúp họ tự tin bước vào đời, sẵn sàng đương đầu với những thử thách và chinh phục mục tiêu của mình.
• Phát triển toàn diện: Kỹ năng sống còn giúp con người phát triển về thể chất, tinh thần, trí tuệ và đạo đức.

4. Ý nghĩa của giáo dục kỹ năng sống là gì?

Giáo dục kỹ năng sống là “chìa khóa” giúp con người thành công và hạnh phúc trong cuộc sống. Việc rèn luyện các kỹ năng này là một việc làm thiết yếu đối với mỗi cá nhân và xã hội, đặc biệt là các em học sinh.

Giáo dục các kỹ năng sống từ sớm là tiền đề tạo nên những người biết kế hoạch chi tiêu, biết cách tiết kiệm tiền, biết cách đầu tư một cách hiệu quả. Quan trọng hơn, con người sẽ biết làm thế nào để tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, tái chế rác thải và bảo vệ môi trường sống xanh.

Không chỉ giúp phòng tránh tai nạn, tệ nạn xã hội, kỹ năng sống còn giúp bạn biết cách tự bảo vệ bản thân trong bất kỳ tình huống nguy hiểm nào. Con người cũng biết cách giao tiếp, lắng nghe và thấu hiểu người khác để giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình. Nhờ vậy, góp phần giảm thiểu các vấn đề xã hội và xây dựng một xã hội văn minh, lành mạnh.

4. Tổng hợp 12 kỹ năng sống của người thành công

4.1 Kỹ năng tự chăm sóc bản thân

Khi tìm hiểu kỹ năng sống là gì, bạn chắc chắn không thể bỏ qua kỹ năng tự chăm sóc bản thân. Đây là tập hợp những thói quen và hành động giúp bạn duy trì sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc. Từ việc vệ sinh cá nhân, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc đến tập thể dục thường xuyên, dành thời gian cho sở thích và giải tỏa căng thẳng.

Rèn luyện kỹ năng tự chăm sóc bản thân là một hành trình dài và cần được thực hiện mỗi ngày. Hãy bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ và thói quen tốt cho sức khỏe như uống nhiều nước lọc, ngủ đủ 8 tiếng, tập thể dục 30 phút mỗi ngày,…Khi bạn chăm sóc bản thân tốt, bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc, khỏe mạnh và thành công hơn trong cuộc sống.

4.2. Kỹ năng sinh tồn

Kỹ năng sinh tồn là tập hợp những khả năng, kiến thức và kỹ thuật cần thiết để con người có thể tự bảo vệ bản thân, tìm kiếm thức ăn, nước uống, xây dựng nơi trú ẩn và thoát khỏi những tình huống nguy hiểm trong môi trường hoang dã hoặc khi gặp phải tai nạn, thảm họa.

Nắm vững kỹ năng sinh tồn có thể mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt là trong những trường hợp khẩn cấp:

• Khi gặp phải thiên tai, tai nạn, hoặc bị lạc trong rừng sâu, sa mạc, kỹ năng sinh tồn có thể giúp bạn bảo vệ bản thân khỏi các mối nguy hiểm và tăng khả năng sống sót.
• Nắm vững các kiến thức về an toàn và phòng ngừa tai nạn có thể giúp bạn tránh khỏi những tình huống nguy hiểm.
• Kỹ năng sinh tồn giúp bạn tự tin hơn vào bản thân, có khả năng tự chủ và giải quyết vấn đề trong những tình huống khó khăn.
• Khi cùng nhau đối mặt với những thử thách, bạn sẽ học được cách hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau và phát triển tinh thần đồng đội.

4.3. Kỹ năng tự nhận thức 

Tự nhận thức là khả năng hiểu rõ bản thân, bao gồm điểm mạnh, điểm yếu, giá trị, động lực và cảm xúc. Nó là nền tảng cho sự phát triển bản thân và thành công trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Để phát triển kỹ năng này, bạn có thể áp dụng các cách sau:

• Dành thời gian suy ngẫm về cảm xúc và hành vi của bản thân.
• Hỏi ý kiến của bạn bè, gia đình và đồng nghiệp về cách họ nhìn nhận bạn.
• Viết nhật ký là một cách tuyệt vời để theo dõi suy nghĩ và cảm xúc.
• Thiền định cũng giúp bạn tập trung vào bản thân và nhận thực rõ hơn mình là ai.

4.4. Kỹ năng sáng tạo

Tư duy sáng tạo, kỹ năng sống này là gì?? Nói đơn giản, đó là khả năng nhìn nhận vấn đề theo nhiều góc độ khác nhau để tìm ra giải pháp mới mẻ và độc đáo, điển hình là:

• Hiểu vấn đề: Phân tích và nắm bắt rõ ràng bản chất của vấn đề.
• Xác định lại vấn đề: Tiếp cận vấn đề từ những góc nhìn mới, không bị bó buộc bởi những khuôn mẫu cũ.
• Biến đổi suy nghĩ: Linh hoạt trong cách tư duy, không ngại thử thách những ý tưởng mới.
• Diễn giải lại thông tin: Nhìn nhận thông tin từ nhiều khía cạnh khác nhau, tìm ra những mối liên hệ tiềm ẩn.
• Bỏ qua ranh giới: Vượt qua những giới hạn tư duy thông thường để tìm kiếm giải pháp đột phá.

Đây là một kỹ năng quan trọng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Hãy rèn luyện để trở nên thành công và hạnh phúc hơn.

4.5. Kỹ năng ra quyết định

Kỹ năng ra quyết định là khả năng phân tích thông tin, đánh giá và đưa ra lựa chọn phù hợp nhất trong một tình huống cụ thể. Đây là một kỹ năng quan trọng giúp mỗi người thành công trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Khi gặp phải vấn đề, bạn có thể sử dụng kỹ năng này để xác định các giải pháp tiềm năng và giải quyết hiệu quả. Hãy luôn tin tưởng vào khả năng ra quyết định của mình và giảm bớt căng thẳng nhé.

4.6. Kỹ năng từ chối

Kỹ năng từ chối – nghe có vẻ đơn giản nhưng lại là một “nghệ thuật” cần thiết trong cuộc sống hiện đại. Biết cách từ chối đúng lúc, đúng cách sẽ giúp bạn:

• Tiết kiệm thời gian và năng lượng: Thay vì ôm đồm quá nhiều việc, hãy tập trung vào những gì bạn thực sự muốn và có thể làm tốt.
• Thể hiện bản lĩnh và sự độc lập: Người biết từ chối khéo léo cho thấy họ có khả năng làm chủ cuộc sống của mình, không dễ bị tác động bởi người khác.
• Giữ gìn các mối quan hệ tốt đẹp: Việc từ chối một cách chân thành và lịch sự sẽ giúp bạn tránh làm tổn thương người khác và giữ cho các mối quan hệ được bền chặt.

4.7. Kỹ năng tự chữa lành

Gen Z – thế hệ biết yêu thương bản thân và đề cao sức khỏe tinh thần. Khi cảm thấy kiệt sức bởi áp lực học tập, công việc và cuộc sống, nhiều bạn trẻ tìm đến thiên nhiên như một cách để tự chữa lành.

Tự chữa lành là hành trình đưa bản thân về trạng thái cân bằng, ổn định cả về thể chất và tinh thần Với các phương pháp ăn chay, tập yoga, thiền định, trở về với thiên nhiên, kỹ năng tự chữa lành đã mang lại nhiều lợi ích quan trọng sau:

• Hiểu được giá trị của thất bại, những lần vấp ngã, giúp bạn trưởng thành và mạnh mẽ hơn.
• Nâng cao khả năng tự phục hồi và đối mặt với những thử thách mới.
• Trở nên độc lập, tự tin trong mọi công việc, hoạt động cuộc sống.
• Tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống hay mỗi khoảnh khắc.

4.8. Kỹ năng thể hiện lòng biết ơn

Giữa những bận rộn của cuộc sống, đôi khi chúng ta vô tình bỏ qua nhiều điều tốt đẹp xung quanh. Lòng biết ơn là một kỹ năng sống quan trọng giúp bạn nhận ra và trân trọng những gì đang có. Từ đó mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần và cả các mối quan hệ.

Bạn có thể tập cách thể hiện lòng biết ơn thông qua thiền định, nói lời cảm ơn với những người đã giúp đỡ bạn. Hay đơn giản chỉ trân trọng điều bạn đang có và không so sánh bản thân với người khác.

4.9. Kỹ năng đồng cảm

Kỹ năng sống đồng cảm là gì? Đó là cách bạn thấu hiểu, chia sẻ và cảm nhận cảm xúc của người khác. Nhờ vậy, bạn có thể đưa ra những hành động phù hợp trong mỗi tình huống, kết nối và xây dựng những mối quan hệ bền chặt.

Để rèn luyện kỹ năng đồng cảm, thử bắt đầu ngay bằng việc lắng nghe. Khi ai đó chia sẻ với bạn, hãy tập trung lắng nghe và thấu hiểu những gì họ đang nói.
Hoặc mỗi khi có vấn đề xảy ra, hãy đặt bản thân vào vị trí của họ để tưởng tượng bạn sẽ cảm thấy như thế nào nếu ở trong hoàn cảnh đó. Điều này giúp bạn không vội vàng phán xét và bày tỏ quan tâm đúng cách hơn với mọi người.

4.10. Kỹ năng cho đi và nhận lại

Cho đi và nhận lại là một quy luật bất biến của cuộc sống. Khi bạn biết cho đi, bạn sẽ nhận lại những điều tốt đẹp, không chỉ về mặt vật chất mà còn về mặt tinh thần.

Giúp đỡ người khác mang lại cho bạn cảm giác hạnh phúc và viên mãn. Khi bạn nhìn thấy nụ cười và niềm vui trên khuôn mặt của người mà bạn đã giúp đỡ, bạn sẽ cảm thấy vô cùng hạnh phúc.

Biết cho đi giúp bạn nhận ra giá trị của bản thân, nâng cao lòng tự trọng và góp phần xây dựng xã hội văn minh, tốt đẹp.

4.11. Kỹ năng kỷ luật bản thân

Khái niệm kỹ năng sống này là gì? Đây là khả năng tự giác kiểm soát hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của bản thân để đạt được mục tiêu đã đề ra.

Khi có kỷ luật bản thân, bạn có thể tự quyết định những gì mình muốn làm và cách thức thực hiện. Bạn không bị chi phối bởi những cám dỗ nhất thời hay những tác nhân bên ngoài.

Kỷ luật giúp bạn tập trung, hoàn thành công việc đúng hạn và đạt được kết quả tốt nhất. Đồng thời, bạn có thể xây dựng và duy trì những thói quen tốt như tập thể dục, ăn uống lành mạnh, đọc sách,…

4.12. Kỹ năng lãnh đạo bản thân

Kỹ năng sống cuối cùng là gì? Đó là kỹ năng lãnh đạo bản thân, làm chủ cuộc sống của chính mình. Thông qua các việc làm tự quản lý, tự định hướng và đưa ra những quyết định đúng đắn trong cuộc sống.

Khi có kỹ năng sống này, bạn có thể hoàn thành mọi mục tiêu, kế hoạch đề ra và đạt kết quả tốt nhất. Lãnh đạo bản thân cũng giúp bạn không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng để trở thành phiên bản hoàn hảo.

5. Tổng kết

Thông qua bài viết này, chắc hẳn bạn cũng hiểu rõ hơn khái niệm kỹ năng sống là gì, cùng vai trò và lợi ích trong cuộc sống thường ngày. Để cải thiện và nâng cao những kỹ năng sống, bạn cần trau dồi kiến thức song song với dành nhiều thời gian cho những trải nghiệm thực tế! Hy vọng, bạn luôn thành công trong việc xây dựng và phát triển bản thân.